Concurrent Programming Algorithms Principles and

Foundations 1st Edition Michel Raynal pdf

download

https://ebookmeta.com/product/concurrent-programming-algorithms-
principles-and-foundations-1st-edition-michel-raynal/

Download more ebook from https://ebookmeta.com

We believe these products will be a great fit for you. Click
the link to download now, or visit ebookmeta.com
to discover even more!

Functional and Concurrent Programming Core Concepts and

Features 1 / converted Edition Michel Charpentier

https://ebookmeta.com/product/functional-and-concurrent-
programming-core-concepts-and-features-1-converted-edition-
michel-charpentier/

Foundations of Health Services Research Principles

Methods and Topics 1st Edition Michel Wensing

https://ebookmeta.com/product/foundations-of-health-services-
research-principles-methods-and-topics-1st-edition-michel-
wensing/

Foundations of Health Services Research Principles

Methods and Topics 1st Edition Michel Wensing Charlotte
Ullrich

https://ebookmeta.com/product/foundations-of-health-services-
research-principles-methods-and-topics-1st-edition-michel-
wensing-charlotte-ullrich/

Sparkle Forever Safe The Twelve Days of Christmas 1st

Edition Dakota Rebel

https://ebookmeta.com/product/sparkle-forever-safe-the-twelve-
days-of-christmas-1st-edition-dakota-rebel/
Korea A History 1st Edition Eugene Y. Park

https://ebookmeta.com/product/korea-a-history-1st-edition-eugene-
y-park/

Multicore and GPU programming An Integrated approach

2nd Gerassimos Barlas

https://ebookmeta.com/product/multicore-and-gpu-programming-an-
integrated-approach-2nd-gerassimos-barlas/

Bad Boy Professor 1st Edition Waverly Sage

https://ebookmeta.com/product/bad-boy-professor-1st-edition-
waverly-sage/

Building RESTful Web Services with Spring 5 Leverage

the power of Spring 5 0 Java SE 9 and Spring Boot 2 0
2nd Edition Raja Csp Raman

https://ebookmeta.com/product/building-restful-web-services-with-
spring-5-leverage-the-power-of-spring-5-0-java-se-9-and-spring-
boot-2-0-2nd-edition-raja-csp-raman/

Data Security: Technical And Organizational Protection

Measures Against Data Loss And Computer Crime 1st
Edition Thomas H. Lenhard

https://ebookmeta.com/product/data-security-technical-and-
organizational-protection-measures-against-data-loss-and-
computer-crime-1st-edition-thomas-h-lenhard/
American Cookbook: Discover Delicious American Recipes
from All-Over the United States 2nd Edition Booksumo
Press

https://ebookmeta.com/product/american-cookbook-discover-
delicious-american-recipes-from-all-over-the-united-states-2nd-
edition-booksumo-press/
Concurrent Programming:

Algorithms, Principles, and Foundations

Michel Raynal

Concurrent Programming:

Algorithms, Principles,

and Foundations

123

Michel Raynal

Institut Universitaire de France

IRISA-ISTIC

Université de Rennes 1

Rennes Cedex

France

ISBN 978-3-642-32026-2

ISBN 978-3-642-32027-9

(eBook)

DOI 10.1007/978-3-642-32027-9

Springer Heidelberg New York Dordrecht London

Library of Congress Control Number: 2012944394

ACM Computing Classification (1998): F.1, D.1, B.3

Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2013

This work is subject to copyright. All rights are reserved by the

Publisher, whether the whole or part of the material is concerned,
specifically the rights of translation, reprinting, reuse of illustrations,
recitation, broadcasting, reproduction on microfilms or in any other
physical way, and transmission or information storage and retrieval,
electronic adaptation, computer software, or by similar or dissimilar
methodology now known or hereafter developed. Exempted from
this legal reservation are brief excerpts in connection with reviews or
scholarly analysis or material supplied specifically for the purpose of
being entered and executed on a computer system, for exclusive use
by the purchaser of the work. Duplication of this publication or parts
thereof is permitted only under the provisions of the Copyright Law
of the Publisher’s location, in its current version, and permission for
use must always be obtained from Springer. Permissions for use may
be obtained through RightsLink at the Copyright Clearance Center.
Violations are liable to prosecution under the respective Copyright
Law.

The use of general descriptive names, registered names,

trademarks, service marks, etc. in this publication does not imply,
even in the absence of a specific statement, that such names are
exempt from the relevant protective laws and regulations and
therefore free for general use.

While the advice and information in this book are believed to be true
and accurate at the date of publication, neither the authors nor the
editors nor the publisher can accept any legal responsibility for any
errors or omissions that may be made. The publisher makes no
warranty, express or implied, with respect to the material contained
herein.

Printed on acid-free paper

Springer is part of Springer Science+Business Media
(www.springer.com)

Preface

As long as the grass grows and the rivers flow….

From American Indians

Homo sum: humani nihil a me alienum puto.

In Heautontimoroumenos, Publius Terencius (194–129 BC)

… Ce jour-là j’ai bien cru tenir quelque chose et que ma vie s’en
trouverait changée.

Mais rien de cette nature n’est définitivement acquis.

Comme une eau, le monde vous traverse et pour un temps vous

prête ses couleurs.

Puis se retire et vous replace devant ce vide qu’on porte en soi,

devant cette espèce d’insuffisance centrale de l’âme qu’il faut bien
apprendre à co

ˆ toyer, à combattre,

et qui, paradoxalement, est peut-être notre moteur le plus sûr.

In L’usage du monde (1963), Nicolas Bouvier (1929–1998)

vi

Preface

What synchronization is
A concurrent program is a program made up of several entities
(processes, peers, sensors, nodes, etc.) that cooperate to a common
goal. This cooperation is made

possible thanks to objects shared by the entities. These objects are

called con-

current objects. Let us observe that a concurrent object can be seen

as abstracting a service shared by clients (namely, the cooperating
entities).

A fundamental issue of computing science and computing

engineering consists

in the design and the implementation of concurrent objects. In order

that concurrent objects remain always consistent, the entities have
to synchronize their accesses to these objects. Ensuring correct
synchronization among a set of cooperating entities is far from being
a trivial task. We are no longer in the world of sequential

programming, and the approaches and methods used in sequential

computing are of

little help when one has to design concurrent programs. Concurrent

programming

requires not only great care but also knowledge of its scientific
foundations.

Moreover, concurrent programming becomes particularly difficult

when one has to

cope with failures of cooperating entities or concurrent objects.

Why this book?

Since the early work of E.W. Dijkstra (1965), who introduced the
mutual exclu-

sion problem, the concept of a process, the semaphore object, the

notion of a

weakest precondition, and guarded commands (among many other

contributions),

synchronization is no longer a catalog of tricks but a domain of

computing science with its own concepts, mechanisms, and
techniques whose results can be applied in many domains. This
means that process synchronization has to be a major topic of any
computer science curriculum.

This book is on synchronization and the implementation of

concurrent objects.

It presents in a uniform and comprehensive way the major results

that have been

produced and investigated in the past 30 years and have proved to

be useful from both theoretical and practical points of view. The
book has been written first for people who are not familiar with the
topic and the concepts that are presented.

These include mainly:

• Senior-level undergraduate students and graduate students in

computer science

or computer engineering, and graduate students in mathematics

who are inter-

ested in the foundations of process synchronization.

• Practitioners and engineers who want to be aware of the state-of-
the-art concepts, basic principles, mechanisms, and techniques
encountered in concurrent

programming and in the design of concurrent objects suited to

shared memory

systems.

Preface

vii

Prerequisites for this book include undergraduate courses on

algorithms and

base knowledge on operating systems. Selections of chapters for

undergraduate

and graduate courses are suggested in the section titled ‘‘How to

Use This Book’’

in the Afterword.

Content

As stressed by its title, this book is on algorithms, base principles,

and foundations of concurrent objects and synchronization in shared
memory systems, i.e., systems where the entities communicate by
reading and writing a common memory. (Such

a corpus of knowledge is becoming more and more important with

the advent of

new technologies such as multicore architectures.)

The book is composed of six parts. Three parts are more focused on
base
synchronization mechanisms and the construction of concurrent
objects, while the other three parts are more focused on the
foundations of synchronization. (A

noteworthy feature of the book is that nearly all the algorithms that
are presented are proved.)

• Part I is on lock-based synchronization, i.e., on well-known

synchronization

concepts, techniques, and mechanisms. It defines the most

important synchro-

nization problem in reliable asynchronous systems, namely the

mutual exclusion

problem (Chap. 1). It then presents several base approaches which

have been proposed to solve it with machine-level instructions
(Chap. 2). It also presents traditional approaches which have been
proposed at a higher abstraction level to solve synchronization
problems and implement concurrent objects, namely the

concept of a semaphore and, at an even more abstract level, the

concepts of

monitor and path expression (Chap. 3).

• After the reader has become familiar with base concepts and
mechanisms suited

to classical synchronization in reliable systems, Part II, which is

made up of a single chapter, addresses a fundamental concept of
synchronization; namely, it

presents and investigates the concept of atomicity and its properties.

This allows for the formalization of the notion of a correct execution
of a concurrent program in which processes cooperate by accessing
shared objects (Chap. 4).

• Part I has implicitly assumed that the cooperating processes do not

fail. Hence, the question: What does happen when cooperating
entities fail? This is the main

issue addressed in Part III (and all the rest of the book); namely, it
considers that cooperating entities can halt prematurely (crash
failure). To face the net effect of asynchrony and failures, it
introduces the notions of mutex-freedom and associated progress
conditions such as obstruction-freedom, non-blocking, and wait-

freedom (Chap. 5).

viii

Preface

The rest of Part III focuses on hybrid concurrent objects (Chap. 6),
wait-free implementations of paradigmatic concurrent objects such
as counters and store-collect objects (Chap. 7), snapshot objects
(Chap. 8), and renaming objects

(Chap. 9).

• Part IV, which is made up of a single chapter, is on software

transactional

memory systems. This is a relatively new approach whose aim is to

simplify the

job of programmers of concurrent applications. The idea is that

programmers

have to focus their efforts on which parts of their multiprocess

programs have to be executed atomically and not on the way
atomicity has to be realized (Chap. 10).

• Part V returns to the foundations side. It shows how reliable

atomic read/write registers (shared variables) can be built from non-
atomic bits. This part consists of three chapters. Chapter 11
introduces the notions of safe register, regular register, and atomic
register. Then, Chap. 12 shows how to build an atomic bit from a
safe bit. Finally, Chap. 13 shows how an atomic register of any size
can be built from safe and atomic bits.

This part shows that, while atomic read/write registers are easier to
use than safe read/write registers, they are not more powerful from
a computability point-of-view.

• Part VI, which concerns also the foundations side, is on the

computational

power of concurrent objects. It is made up of four chapters. It first

introduces the notion of a consensus object and shows that
consensus objects are universal

objects (Chap. 14). This means that, as soon as a system provides

us with atomic read/write registers and consensus objects, it is
possible to implement in a wait-free manner any object defined from
a sequential specification.

Part VI then introduces the notion of self-implementation and shows

how atomic

registers and consensus objects can be built from base objects of

the same type

which are not reliable (Chap. 15). Then, it presents the notion of a
consensus number and the associated consensus hierarchy which
allows the computability
power of concurrent objects to be ranked (Chap. 16). Finally, the last
chapter of the book focuses on the wait-free implementation of
consensus objects from

read/write registers and failure detectors (Chap. 17).

To have a more complete feeling of the spirit of this book, the reader
can also

consult the section ‘‘What Was the Aim of This Book’’ in the
Afterword) which

describes what it is hoped has been learned from this book. Each
chapter starts

with a short presentation of its content and a list of keywords; it

terminates with a summary of the main points that have explained
and developed. Each of the six

parts of the book is also introduced by a brief description of its aim

and its

technical content.

Preface

ix

Acknowledgments

This book originates from lecture notes for undergraduate and

graduate courses on process synchronization that I give at the
University of Rennes (France) and, as an invited professor, at several
universities all over the world. I would like to thank the students for
their questions that, in one way or another, have contributed to this
book.
I want to thank my colleagues Armando Castañeda (UNAM, MX),
Ajoy Datta

(UNLV, Nevada), Achour Mostéfaoui (Université de Nantes), and

François Taiani

(Lancaster University, UK) for their careful reading of chapters of this

book.

Thanks also to François Bonnet (JAIST, Kanazawa), Eli Gafni (UCLA),

Damien

Imbs (IRISA, Rennes), Segio Rajsbaum (UNAM, MX), Matthieu Roy

(LAAS,

Toulouse), and Corentin Travers (LABRI, Bordeaux) for long

discussions on wait-

freedom. Special thanks are due to Rachid Guerraoui (EPFL), with

whom I dis-

cussed numerous topics presented in this book (and many other

topics) during the past seven years. I would also like to thank Ph.
Louarn (IRISA, Rennes) who was

my Latex man when writing this book, and Ronan Nugent (Springer)
for his

support and his help in putting it all together.

Last but not least (and maybe most importantly), I also want to
thank all the

researchers whose results are presented in this book. Without their

work, this book would not exist (Since I typeset the entire text
myself (–

for the text and xfig

for figures–), any typesetting or technical errors that remain are my
responsibility.) Michel Raynal

Professeur des Universités

Institut Universitaire de France

IRISA-ISTIC, Université de Rennes 1

Campus de Beaulieu, 35042 Rennes, France

September–November 2005 and June–October 2011

Rennes, Mont-Louis (ARCHI’11), Gdanśk (SIROCCO’11), Saint-

Philibert,

Hong Kong (PolyU), Macau, Roma (DISC’11), Tirana (NBIS’11),

Grenoble (SSS’11), Saint-Grégoire, Douelle, Mexico City (UNAM).

Contents

Part I

Lock-Based Synchronization

The Mutual Exclusion Problem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.1

Multiprocess Program . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.1.1
The Concept of a Sequential Process. . . . . . . . . . . .

1.1.2

The Concept of a Multiprocess Program . . . . . . . . .

1.2

Process Synchronization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.1

Processors and Processes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.2

Synchronization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.3

Synchronization: Competition. . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2.4

Synchronization: Cooperation . . . . . . . . . . . . . . . . .

7
1.2.5

The Aim of Synchronization

Is to Preserve Invariants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3

The Mutual Exclusion Problem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.1

The Mutual Exclusion Problem (Mutex) . . . . . . . . .

1.3.2

Lock Object . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

1.3.3

Three Families of Solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1.4

Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1.5
Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
„Ah … ’k heb hem ook in de gaten … Die slimmerd. Hij blijft ook liever
boven ’t lage land. Hij ontwijkt ’t Rhöngebergte.”

„Da’s toch zoo hoog niet?”

„’n Kleine duizend meter.”

„Niet meer inloopen,” riep Dolf. „Hoe ver schat je, dat ie ons voor is?”

„Nou, ’n kilometer of vijf hoogstens.”

„Is dàt vijf kilometer? ’t Lijkt zoo’n klein eindje … Waar zou ie heen gaan.”

„’k Weet er niks van hoor.”

„Waar gaan we op aan?”

„’k Weet ’t niet precies … Jongens we verliezen op hem … Hij zet er de

sokken in.”

„Hou keep!” riep Dolf. „Houdt ’m vast!”

„Die ontkomt me niet,” lachte Jan Drie.

Ze zwegen weer ’n poos. Alleen de motor gaf geluid. Verder was ’t stil.
Maar toen ze de Main voor zich hadden met de stad Schweinfurt, riep Dolf
alweer:

„’n Stad! Kijk hij vliegt er vlak boven.”

Met dezelfde snelheid vlogen de twee monoplaans achter elkaar voort, uren
lang. ’t Ging over de Tauber, de Jagst, de Neckar. Bij Heilbron week de
voorste monoplaan hoe langer hoe meer van de Zuidelijke richting af en om
zes uur waren ze boven Karlsruhe. Ze hadden drie honderd vijftig
kilometers afgelegd en waren drie uur in de lucht. Jan Drie had al lang ’n
greep gedaan in de vliegtabletten van m’nheer Vliegenthert en hij en Dolf
knabbelden als n paar hongerige konijnen. Weer maakte inspecteur Punt ’n
nieuwe wending naar ’t Zuiden en volgde de Rijn. ’n Half uur later waren
ze boven Straatsburg en om acht uur hadden ze Bazel in Zwitserland
bereikt.

„Ik begrijp niet waar die man heen wil,” zei Jan Drie. „Hij schijnt er niet
over te denken om neer te dalen. Maar ik zal toch ’n beetje opletten, als ie
soms nog naar beneden gaat, dat ie ons niet in de gaten krijgt.”

„Geen nood Jan, hij vliegt door, zoolang z’n hond aanslaat, al was ’t tot aan
’t eindje van de wereld.”

„Wat drommel, wat voert ie nou in z’n schild … ’k Heb niet veel trek hem
dáár te volgen hoor.”

„Ben je gek, waar hij heen kan, kan jij zeker heen. Ik vind ’t eenig leuk.”

„Ja maar Dolf weet je wel waar hij heen vliegt op ’t oogenblik? Als we zoo
nog ’n uur door vliegen, zitten we midden in ’t Berner Oberland.”

„Nou wat zou dat … Ik vind ’t prachtig.”

„Ja maar ik heb het niet op die bergen … Ginds zie je de kleintjes … maar
dan komen de kokkerds. Noem jij ’t maar prettig, ’k heb ’t nou al koel.”

„O ben je kouwelijk … Ik dacht dat je bang was voor die bonken steen.”

„In dat mooie monoplaantje van m’nheer Vliegenthert, Dolf?! Belachelijk!”

smaalde Jan Drie. „Tenminste als ’t er om te doen is óver de Alpen te
komen. Als ’n zwaluw schieten we over de hoogste heen.”

„Dat was vroeger anders hè” zei Dolf. „Die leuke leeraar in de aviatiek,
vertelde hoe in 1910 de aviateur Weyman met ’n passagier ’s morgens uit
St. Cloud vertrok om de top van de Puy de Dôme te bereiken. ’k Weet niet
meer hoe hoog dat ding is, maar in ieder geval is ’t ’n snertberg.”

„1465 meter geloof ik,” zei Jan.

„Nou kijk es aan. Tien kilometer voor de top bleef hij steken. In datzelfde
jaar werd ook de eerste wedstrijd voor ’n bergvlucht uitgeschreven, over de
Simplonpas nog wel. Gemakkelijker kon ’t al niet en ze mochten nog
neerdalen onder weg ook.”

„En hoe liep dat af?”

„’k Weet al niet meer. Je kan niet alles onthouden, wat ze je van die
geschiedenis der aviatiek vertellen. Maar de voornaamste aviateurs uit die
tijd hadden mee ingeschreven, Tyck, Latham, De Lesseps, Chavez, Aubrun,
Legangneux, Cattaneo, Morisant, Parisot en nog meer van die
vliegpioniers … Chavez kwam er over, dat weet ik nog wel, en toen hij er
over was braken z’n vleugels en hij zelf stierf een paar dagen later.”

„Als hij maar niet ergens op zoo’n bergtop dalen wil … Dat doe ik ’m in
geen geval na.”

„Over wie heb je ’t nou,” vroeg Dolf.

„Wel over inspecteur Punt … Die vliegt regelrecht de bergen in … en dat

nou ’t donker begint te worden.”

„We hebben maan van avond …”

„Dat is tenminste iets …” zei Jan … „Maar ’n neveltje kan alles bederven …
D’r hangen om die hooge bergtoppen soms van die dikke wolkbrokken …
Daar moet ik niks van hebben … Daar ga ik boven uit hoor, al raak ik de
heele inspecteur kwijt … Inspecteur Punt stijgt al … Die is ook niet van plan
met z’n neus tegen de keien te vliegen.”
 ACHTSTE HOOFDSTUK.

Waarin inspecteur Punt op ’n hooge berg ’n dame met blond haar aantreft, die
evenwel door Jan Drie en z’n vriend Dolf gered wordt.

„’n Mooie pan,” riep Jan ’n poosje later lachend. „Als ’t ’n beetje wil zijn
we morgen allemaal bevroren … Hoe hoog vliegen we nou?… Duizend
meter?”

„’t Scheelt niet veel, twaalf honderd … Kijk eens daar ginder, recht
vooruit … wat is dat?”

„Alpengloeien … Allemaal witte sneeuw, die de zon rood, oranje en goud

verft … Dat zijn de kokkerds al …”

„Prachtig!”

Dolf werd stil van bewondering, maar na ’n poos zei hij toch:

„En dat zijn nou volgens onze aardrijkskunde leeraar, de botten van Europa,
die door de huid heensteken, meer dan drie duizend meter hoog in de lucht.
Kale dorre knokken, met geen grasje er op. Niets dan sta-in-de-wegs,
waarvoor den menschen netjes ’n omweg hadden te maken.”

„Tot ze zich er door heen boorden met dynamiet …” zei Jan, „en er eindelijk
over heen vlogen. Vroeger waren de bergen ons de baas … Hoeveel moeite
hebben de menschen niet gedaan om die hooge toppen te beklimmen en
hoeveel werden ’t slachtoffer van de bergsport … Nu hebben de menschen
ook die reuzen overwonnen, met luchtschepen en aeroplaans.”

„’t Wordt hoe langer hoe prachtiger!” riep Dolf opgetogen.

„Geen wonder … we vliegen er met ’n honderd-kilometer-gangentje naar

toe. Inspecteur Punt stijgt nog steeds … Hoe hoog?”
„Zestien honderd zoo wat.”

Zoo vlogen de twee aeroplaans maar steeds achter elkaar voort, steeds
hooger klimmend in de fijne blauwe lucht. Want de bergen werden hooger
hoe meer ze ’t hartje van Zwitserland naderden. Aan alle kanten verrezen de
hooge toppen met scherpe kanten en stijle rotshellingen, en vlak voor zich
hadden ze de wit gepruikte oude reuzen van ’t Berner Oberland, die met
gloeiende koppen hen aanstaarden … Die waren allemaal meer dan 3000
meter hoog.

Beneden werden de Zwitsersche bergdorpen in de dalen en de huizen op de

groene almen met lichtjes bespikkeld, maar daarboven scheen nog de zon
ofschoon blauwe en paarsche schaduwen langs de ruwe ruggen langzaam
hooger en hooger opstegen. Op de bergen daalde de nacht niet neer maar
klom uit de dalen omhoog.

Inspecteur Punt had reeds z’n zoeklicht ontstoken, doch Jan Drie was slim
genoeg ’t maar zonder lantaarns te doen. Op die manier had hij de meeste
kans, dat inspecteur Punt onkundig zou blijven omtrent de nabijheid van z’n
twee nieuwsgierige vervolgers.

De politieinspecteur had den heelen middag en avond zonder omzien

doorgevlogen, steeds maar luisterend naar ’t aanslaan van Spits en scherp
uitkijkend naar de roodachtige aeroplaan van m’nheer Vliegenthert.
Onwillekeurig had de inspecteur de gemakkelijkste weg gevolgd, wat
natuurlijk iedere luchtvaarder doet en zoo was hij er toe gekomen om niet
recht toe recht aan over bergen en dalen te vliegen, maar de laagte te
houden en eindelijk langs de Rijn tot Bazel te vliegen. Waarschijnlijk zou
hij nog wel verder ’t Rijndal gevolgd hebben, als ’n kleine wending boven
Bazel, toen hij meende ’n roode aeroplaan met ’n vrouw er in te bespeuren,
hem niet in ’n meer Zuidelijke richting gebracht had. Spits bleef aanslaan
en dus was de nieuwe richting de goede. De arme hond hielp den inspecteur
leelijk op ’n dwaalweg, maar ’t stomme dier kon er ook niemendal aan
doen. Hij rook aanhoudend vóór zich dezelfde geur, die men hem bevolen
had te volgen, want inspecteur Punt had z’n vliegjas aan, en als ’n trouwe
speurhond riep hij dus voortdurend: „Waf.” De rest ging hem niemendal
aan.

Hierdoor kwam ’t dat inspecteur Punt van Bazel af regelrecht op ’t meer

van Thun en ’t meer van Brienz aanvloog. Twee waterketels van ’n paar
honderd meter diepte, die daar omsloten door hooge bergen van alle kanten
watervallen en bergstroomen in zich opnemen en waaruit bij Thun de Aare
wegstroomt met vloeibaar voedsel voor de Rijn. Tusschen deze twee
meeren ’t eene donker en ’t andere lichtgroen, ligt de stad Interlaken.

Inspecteur Punt was al hooger en hooger gestegen en toen hij nog ’n

kilometer of tien van ’t meer af was had hij de respectabele hoogte van ruim
twee duizend meter bereikt, wat wel noodig was, daar hij nu nog maar net
over de top van de Gemmenalphorn heenkwam, ten Noorden van ’t
Thunermeer, die 2064 meter hoog is. De Beatenberg, die met z’n voet in ’t
meer staat, is weer veel lager en inspecteur Punt zag toen hij daarover heen
was de lichten van Interlaken diep onder zich en aan alle zijden de
electrische lantaarns van de dorpen aan de oevers der twee meren. Doch de
inspecteur daalde niet in Interlaken. Met ’n sprongetje was hij over ’t meer
heen, van de eene berg op de ander en daar aan de overkant zagen de
jongens plotseling de vlieger van inspecteur Punt naar beneden gaan.

„Hij daalt” riep Dolf.

„Boven op de berg,” zei Jan Drie.

„Zien waar hij blijft hoor.”

„Stil maar …. Ik zal wat langzamer vliegen … en ’n rondje maken boven z’n
hoofd als ’t noodig is … Zie jij ’m?”

„Kan je niet ’n beetje lager gaan?”

„Jawel, maar dan hoort ie ons misschien.”

„We moeten ’t er op wagen. Wat zou die eigenlijk op die berg zoeken?”
„Wel,” lachte Jan, „hij is ook niet gek … Als ie zoo doorgevlogen had, was
ie binnen ’t kwartier met z’n vlieger tegen die lui aan de overkant gevlogen.
Daar staan de Eiger en de Mönch en de Jungfrau … Of hij had nog ’n paar
duizend meters hooger moeten gaan.

„Daar zit ie, als ’n wesp achter die rots.”

„Let nou is op Dolf … ik zal je eens laten zien, wat je met zoo’n
aeroplaantje als dit, doen kan… Pas op, daar gaat ie!”
Hij verzette ’t hoogtestuur. De aeroplaan dook en plotseling stond de motor
stop. Als ’n duif met uitgespreide vleugels zeilde de aeroplaan omlaag en
kwam terecht midden in de alpenrozen op ’n bijna vlak stuk alpenweide,
aan de andere kant van de rots.

„Prachtig, prachtig,” riep Dolf. „Kerel je ben ’n eerste klas aviateur hoor. Ik
zou ’t niet klaar gespeeld hebben.”

Jan Drie was er al uit.

„’k Ben blij, dat ik m’n beenen eens verzetten kan. ’t Werd taai hoor, zoo
ver boven de wolken.”

„Boven de wolken?”

„Denk je dan dat de wolken de gewoonte hebben zoo hoog te zeilen, als wij
nu gedaan hebben. Kan je begrijpen. Maar van wolken gesproken. Kijk
eens even naar de overkant. Die besuikerde top met die bocht er in is de
Jungfrau en die hier op aan is de Mönch en die waar die blauwe wolk tegen
aan hangt is de Eiger. ’k Heb ze verleden jaar netjes van buiten geleerd hè
toen ik met vader en m’n broer hier in de buurt was … Als die wolk nou
maar daar blijft is ’t niet erg …. maar als dat ding hier heen komt zijn we
bestolen.”

„Hè?”

„Ja, meen je, dat ik gek genoeg zou zijn hier op te stijgen in ’n wolk, met al
die lieve harde steenklompen om je heen? Ik zou je danken. Dan blijf ik
hier bivakeeren.”

„Wat ’n prachtig schouwspel zijn die bergen daar aan de overkant … Je zou
ze zoo grijpen.”

„Jawel, als je ’n arm had van twintig kilometer lang. Daar ligt ’t heele
Grinderwalddal nog tusschen in met ’t Lauterbrunnendal en ’n paar bergen
van twee duizend meter hoogte … waar we nu maar overheen kijken.”
„En wat is dat voor ’n spits, die we daar tusschen zien?”

„O, dat is de Finsteraarhorn. Die is maar ’n goeie vierduizend meter hoog

en ligt nog heel wat kilometertjes verder. Achter de Breithorn en de
Jungfrau en de Mönch en de Eiger en de Schreckhorn en de Wetterhorn
krijg je eerst nog wat gletschers en eeuwige sneeuwvelden en dan komen
eerst die allerhoogste oomes. Kijk daar links tusschen de Wetterhorn en de
Schreckhorn kan je een van de twee Grindelwald-gletschers zien …”

„Goeie help,” zei Dolf, „je zou er met pleizier den heelen inspecteur Punt
voor vergeten.”

„Dat doen we toch niet. Nu we hem eenmaal tot bij de sneeuw, die nooit
smelt, hebben gevolgd, wil ik ook weten wat ie uitvoert.”

„Ik denk dat ie hier kampeert. Laten we maar eens gaan kijken.”

„Pas op Dolf, de bergen zijn verraderlijk. Laat mij maar voor gaan en trek je
vliegjas uit.”

„Wat is dat nog ’n eind weg,” zuchtte Dolf na ’n poosje. „Ik dacht dat we
vlak bij hem waren.”

„Kan je begrijpen. De dingen lijken hier maar zoo dichtbij … We zijn

minstens nog tien minuten van ’m verwijderd … Maar ’t kan ook nog wel
meer zijn.”

„’t Loopt hier lastig ook, tusschen die alpenrozen. Die zijn nog erger dan de
hei thuis. Als ’t pikkedonker was, wandelde ik hier liever niet.”

„St … daar zie ik licht … daar in de laagte daar staat de vlieger … en … e …

nóg ’n vlieger … en ’n juffrouw.”

„Hè??… Waarempel … Bukken Dolf … Op de grond gaan liggen, anders

krijgt ie ons óók nog in de gaten, hij staat juist met z’n neus naar ons toe.
En ’t is hier zoo licht.”
„Och, we zijn toch in de schaduw.”

„En de maan dan?”

„Da’s waar ook … die staat daar ginds achter die berg … zoometeen komt ie
er boven uit.”

„Hou je mond nou es Dolf … dan kunnen we misschien hooren wat ie zegt.”

„Ik lig hier niet erg lekker in die harde dingen.”

„Zwijg nou toch … Nee … maar!”

Die uitroep van verbazing werd veroorzaakt door inspecteur Punt, die vlak
onder Jan en Dolf ’n kleine vijftig meter lager, met ’n dame stond te praten.

Toen inspecteur Punt over het dal waar Interlaken ligt was gevlogen en de
tweeduizend meter hooge bergen aan de overkant bereikt had, zag hij op
eens hel verlicht door z’n zoeklicht boven op de berg ’n vlieger staan met ’n
dame er naast, die zoodra ’t scherpe licht van de politievlieger zichtbaar
werd hevig aan ’t wuiven was gegaan met ’n groote witte sluier. Inspecteur
Punt daalde onmiddelijk in de nabijheid, waar ruimte genoeg was en de
helling niet te schuin. Hij was toen uit de aeroplaan gestapt met Spits en
snel naar de dame toegeloopen. Deze kwam hem echter met nog meer haast
te gemoet.

„O m’nheer wat ben ik blij, dat u mij hebt opgemerkt. Ik zit hier al meer
dan ’n uur angstig uit te kijken of er niets tot redding op kwam dagen, want
ik heb geen vliegolie meer … en nu weet ik niet waar hier op de berg ’n
depôt is. Ik heb wel ’t groen- en roode depôtlicht verder beneden gezien,
maar daar durfde ik niet heen. ’t Pad was zoo steil.”

„Zoo …” zei inspecteur Punt, terwijl hij scherp de dame aankeek, die blond
haar had, terwijl haar vlieger, die op eenigen afstand stond, rood was …
„Zoo,” herhaalde hij … en toen z’n notitieboekje uit z’n zak halend. „U
weet dat ik van de politie ben?”

„Ja m’nheer … dat zie ik immers aan uw lichten.”…

„Goed … Ik ben inspecteur Punt uit Den Haag …. Nu zal u er wel alles van
begrijpen hè?… Vertel u me nu eerst maar eens, hoe komt u aan die
aeroplaan?”

„Wat blief?”

„Meegenomen hè … uit Den Haag … gisteren avond … U ziet, ik weet

alles … Ontkennen baat niet …”
„Wat beteekent dat m’nheer?” zei de dame met groote verwondering. „U
houd mij toch niet voor ’n dievegge?… ’t Is mijn eigen vlieger m’nheer ….
en als ik niet door gebrek aan vliegolie hier op die akelige berg was blijven
steken …”

„Had ik u niet hier aangetroffen” zei inspecteur Punt … „Daar twijfel ik

geen oogenblik aan … Dan was u misschien al over die hooge toppen daar.”

„Maar m’nheer …” riep de dame … „ik wou naar Luzern, daar woon ik en
daar kunt u alles omtrent mij vernemen …”

„Ja ja … dat liedje kennen we … we zullen er geen woord meer over

verspillen … Deze politiehond heeft uw spoor gevolgd tot hiertoe … U is
mijn arrestant …”

Deze laatste woorden die inspecteur Punt zeer nadrukkelijk gezegd had
waren ook daarboven verstaan en hadden aan Jan Drie de verbaasde uitroep
ontlokt, en de rest van ’t gesprek dat veel luider gevoerd werd dan ’t begin
konden ze ook bijna heelemaal verstaan.

„Ik begrijp er niets van,” zei de dame … „geef me toch in ’s hemelsnaam

wat vliegolie m’nheer de inspecteur, dan ga ik dadelijk met u mee en dan is
alles zóó opgehelderd.”

„Dat zou ik ook ’t liefst willen,” hernam inspecteur Punt, „maar ik heb zelf
niet veel meer … Ik zal u nog een poosje in de eenzaamheid moeten laten.
Ik kom spoedig weer terug … met vliegolie natuurlijk en ’n paar man van
de politie uit Interlaken … U moet ’t u maar zoo gezellig mogelijk maken
tot zoolang. En bang hoeft u niet te zijn, want ik laat de hond hier om op te
passen.”

„O … ik ben zoo bang voor honden!” riep de dame … „Neem dat beest
mee … neem asjeblieft dat beest mee …”

„Nee …” zei inspecteur Punt, „die blijft hier om u te bewaken en om op de

vlieger te passen, die hij de heele dag gevolgd heeft …”
„Maar m’nheer … dat is ’n leugen … die hond kan me niet gevolgd zijn …
ik kom regelrecht uit Luzern …

„Vertel u de rest later maar voor den rechter.” zei inspecteur Punt. „Spits
opgepast hoor!”

Inspecteur Punt stapte weer in z’n vlieger en zette de motor aan. ’n

Oogenblik later vloog hij op en verdween al spoedig achter ’n bergrand.

Spits keek den inspecteur na, snuffelde eens aan de vliegjas van de dame,
maar aangezien hij niets bekends daaraan rook, begreep Spits dat ie daar
niets mee te maken had, vervolgens ging hij de monoplaan beruiken en wijl
die ook volkomen onbekend rook, zette hij zich ’t heele geval uit z’n kop en
trok zich van geschiedenis verder niemendal aan. Hij ging liggen slapen.

Jan en Dolf, die van het gesprek wel niet alles maar toch genoeg verstaan
hadden, keken elkaar eens aan.

„Da’s mooi” zei Jan Drie verschrikt, „nou gaat ie die dame gevangen
nemen, omdat wij er met de aeroplaan van m’nheer Vliegenthert vandoor
zijn.”

„Nou,” zei Dolf … „is dat nou zoo erg?… Ze kan op geen gemakkelijker
manier van den berg afkomen. Ze heeft geen vliegolie en ze wil tòch naar
beneden … waaraan ze gelijk heeft hoor … ’t Is hier knapjes koel om er de
heelen nacht te blijven tenminste.”

„Ja maar … ze wordt gevangen genomen.”

„Och … wat zou dat nou … Ze laten haar wel weer los … als ze bemerken,
dat ’t de verkeerde aeroplaan is …”

„Nee”… zei Jan Drie, „dàt mag niet … Ik zou me schamen als die vrouw
door de politie meegenomen werd door mijn toedoen … Gauw naar de
vlieger er is nog ’n reserveblik in. Die dame moet weg zijn vóór inspecteur
Punt terugkomt. Gauw, ga je mee?”
„Als je met alle geweld dat mensch hiervandaan wil hebben, vooruit dan
maar … ’t Begon anders net zoo lollig te worden.”

„Hoor eens Dolf … ik houd wel van ’n avontuurtje, maar niet als ’n ander er
voor in angst moet zitten en die dame zit zeker in angst … Kijk maar eens.”

„Da’s waar …” bekende Dolf … „zoover heb ik nog niet eens gedacht …
Kom vooruit … Dan maar voortmaken …”

Maar ’t ging niet zoo gemakkelijk … Met de bus vliegolie moesten ze nog
’n heel eind naar beneden klauteren langs ’n tamelijk ongebaand pad … ’n
Beetje steil was ’t soms wel doch ze waren stevige turners allebei en vlug
als katten, en ze kwamen heelhuids op de alm waar de dame bij haar vlieger
stond.
„Zie je wel,” zei Jan Drie, „ze staat te schreien.”

„Dat houdt gauw genoeg weer op, als ze de bus vliegolie in de gaten krijgt”
meende Dolf.

De dame hoorde de jongens pas toen ze tamelijk dicht bij waren en ze keek
vreemd op.

„Ze denkt zeker, dat we ook van de politie zijn” fluisterde Dolf.
„Maak nou geen gekheid,” bromde Jan Drie en toen riep hij hardop:
„Mevrouw hier brengen we u vliegolie … Asjeblieft … ’n heel blik …
Wacht, ik zal ’t wel even voor u aan de motor bevestigen …”

En terwijl hij daarmee bezig was, zei Dolf tot de verbaasde dame
„Mevrouw, we zaten daarboven, en we hoorden, dat die inspecteur u
gevangen wou nemen … en dat wou m’n vriend Jan niet hebben … ziet
u …”

„Dank je wel jongens … maar nu kan ik toch niet weg … want die hond
vliegt me zeker aan, als ik instap. Hij moet op me passen.”

„Wel mevrouw”, zei Jan, „’t is te probeeren. En doet u ’t maar gauw … Stap
u maar vlug in, dan kunnen we zien, wat die hond van plan is … Op ’t
oogenblik slaapt ie geloof ik …”

„Maar gaan jullie dan asjeblieft vóór de hond staan hè.”

„Met plezier,” zei Dolf …

Nu stapte de dame in en Spits trok er zich geen steek van aan.

„Ziet u wel,” hernam Dolf … „’t Gaat heel goed … Vlieg u maar gerust
weg.”

„Ik durf niet goed,” zei de dame … „Kijk eens er komt ’n nevel omhoog.”

„Mevrouw,” riep Jan, „u moet toch vooruit en gauw en wij ook … Als die
nevel ons bereikt, durf ik zelf ook niet meer weg … en dan moeten we de
heele nacht misschien hier blijven … en dan vangt inspecteur Punt ons
allemaal nog … Gauw Dolf mee naar de aeroplaan.”

„O …” riep de dame angstig … „ik durf haast niet.”

„Weet je wat Dolf,” zei Jan, „ga jij in deze vlieger, die heeft maar één zit …
ik haal gauw de onze … en neem mevrouw mee … Vlieg jij dan maar achter
ons aan.”
„Best,” zei Dolf, terwijl Jan Drie wegholde en reeds weer ’t steile pad langs
de rots beklom. „Jakkes wat komt die mist op … kijk eens ’t is of ze ’m
tegen de berg oprollen …”

Jan Drie had dat ook in de gaten en hij haastte zich zooveel hij kon. Hij
deed z’n handen en z’n kniëen soms leelijk zeer, maar hij kwam toch bij z’n
vlieger. Vlug zat hij er in Rrrrt … daar vloog hij al in ’n kring naar omlaag
en kwam ’n oogenblik later bij de wachtenden neer. Dolf zat al in de andere
aeroplaan.

„Ziezoo,… mevrouw stap nu maar gauw in … Dolf jouw motor is toch in

orde hè?”

„’k Heb er niet naar gekeken,” riep Dolf terug.

„O, die motor is uitstekend,” zei de dame … „Je vriend kan er op

vertrouwen.”

„Nu dan vooruit.”

Rrrrrt … Jan Drie schoot de lucht in, net vroeg genoeg, want de nevel had
bijna de plek bereikt, waar ze stonden … Dolf snorde hen snel achterna. Jan
keek naar beneden om ’t meer van Brienz in ’t oog te krijgen, dat hij volgen
moest om naar ’t Vierwaldstädtermeer te komen, waaraan Luzern ligt. Doch
’t was niets dan nevel onder hen …

„Dan maar op ’t kompas,” zei Jan … „Noord-Oost … Een ding is gelukkig

mevrouw … de nevel belet inspecteur Punt ons te zien.”

Toen ze ’n eind gevlogen hadden, waren ze boven de wolk vandaan. Ze

konden weer naar beneden zien. Jan bleef echter op dezelfde hoogte vliegen
want er waren aan weerskanten hooge toppen. Vlak bij ’t meer van Brienz
was om te beginnen aan de linkerzijde de Rothhorn met z’n 2300 meter en
Jan was blij dat hij eindelijk ’t Sarnermeer onder zich zag. Nu kon hij ’n
eind dalen want van Sarnau af was de bodem niet meer dan vijfhonderd
meter boven de zeespiegel … Daar stroomde de Aa. Jan was blij dat hij laag
kon vliegen, want voor hen uit in de richting van ’t groote meer dreven
alweer wolken. Hij kon er nu onder blijven. De dame wist hier goed de
weg, ze noemde Jan de plaatsen waar over ze heen vlogen.

„Ha,” riep Jan …. „’t Vierwaldstädtermeer … daar links is de Pilatus, niet

waar mevrouw?”

„Ja jongeheer … en daar rechtuit dat licht … is Stansstadt en links

Hergiswil. Stuur daar maar tusschen door, dan kom je vlak boven ’t meer …
Juist … en nu linksaf … over Luzern … en dan daarginds weer ’n beetje
links waar die lichten branden, daar op de helling van de Sonnenberg …
woon ik …”

„Wijs u mij ’t huis maar,” zei Jan.

„Daar is ’t al… neen … die witte villa … juist … ’n beetje rechts …”

Jan zwaaide in ’n kring om ’t aangeduide huis, dat alleen stond en daalde …

De aeroplaan van m’nheer Vliegenthert ging langzamer en langzamer … de
motor stopte … en landde op ’t hel verlichte dak, waar ’n deftige m’nheer
met ’n uitroep van vreugde de dame verwelkomde, die vlug uit de aeroplaan
stapte.

’n Oogenblik later landde Dolf ook.

 NEGENDE HOOFDSTUK.

Waarin Jan Drie en Dolf Brandsma kennis maken met m’nheer Przlwitz en ze met
hun allen de luchtadvertentie lezen.

„Hoe heb ik ’t nu,” vroeg de heer aan de dame, „kom je in ’n vreemde

vlieger thuis en breng je gasten mee? Waar ben je zoo lang geweest … Ik zat
al in ongerustheid over je.”

„Ach …,” zei mevrouw, „dat is ’n heele geschiedenis, maar laat ik je eerst
m’n twee dappere redders voorstellen … Jongens, dat is mijn man, m’nheer
Przlwitz—’n vreemde naam hè, maar daar zij we ook Russen voor … en dit
is Jan Drie uit Den Haag en dat is … ja jou naam ken ik nog niet …”

„Ik heet Dolf Brandsma, mevrouw … ook uit Den Haag …”

„Wel jongens,” zei m’nheer Przlwitz terwijl hij hen beide ’n hand gaf,
„welkom hier op de Sonnenberg … Maar vertel me nu eerst eens vrouw, wat
er eigenlijk gebeurd is met je … je sprak van redders … Ik brand van
nieuwsgierigheid.”

„Laten we eerst maar naar beneden gaan …. Die jongens willen misschien
wat eten.”

„Asjeblieft drinken mevrouw”… zei Dolf. „Ik versmacht.”

„Hadden jullie dan geen drinken bij je?”

„Vergeten mevrouw … we gingen in zoo’n vreeselijke haast weg.”

„Laten we dan maar eerst de vliegers in de hangar brengen,” stelde m’nheer

Przlwitz voor … „Kom jongens help ’n handje.”

Mevrouw Przlwitz ging naar beneden en m’nheer bracht met de jongens de

vliegers onderdak.

„n Prachtig monoplaantje heb jullie daar,” merkte m’nheer Przlwitz op.

„Fijn hoor … ’t nieuwste systeem ook nog. Die slaande vleugels hebben aan
de vliegtechnikers heel wat hoofdbrekens gekost.”
„Toch nam Adhémar de la Hault op ’n veld in Casteau er honderd jaar
geleden al proeven mee,” zei Jan Drie.

„Ei, ei,… je ben goed op de hoogte jongeheer … Daar wist ik niemendal

van … Hoe heette die uitvinder zeg je?”

„Adhémar de la Hault, m’nheer.”

„Ja m’nheer,” zei Dolf, „als u wat over de vliegkunst wil weten, moet u Jan
Drie maar vragen. Hij wil luchtingenieur worden.”

„’n Mooi vak,” zei m’nheer Przlwitz. „Hoe oud ben je Jan?”

„Vijftien m’nheer …”

„Verbazend … en heb jij je vliegbewijs dan al?”

„Nee,” zei Dolf … „hij zit pas in vier … Ik heb ’t maar Jan Drie kwam ’t
beter toe dan mij …”

„Zoo?” zei Jan … „Ik weet nog niemendal van de weerkunde …”

„O, dat snertvak,” smaalde Dolf … „Dat heb jij in ’n paar maanden onder de
knie.”

„Nou, nou … „lachte m’nheer Przlwitz, „je hoeft niet zoo laag neer te zien
op de weerkunde. Dat is ’n wetenschap, die de vliegmenschen niet missen
kunnen. Waar zouden we aankomen, als we geen verstand hadden van
luchtstroomingen, en als we niet uit de stand van onze weerinstrumenten
konden voorspellen wat er in de eerstvolgende dagen in ons element zou
veranderen?”

„Wel,” lachte Dolf „dat lees ik in de krant …”

„Niet voldoende,” meende m’nheer Przlwitz. „Je moet op je zelf kunnen

vertrouwen. Wat jij Jan?”
„Ik vind dat u gelijk hebt m’nheer … en ik zal er mijn best op doen in dit
jaar …”

„Jij liever dan ik,” zei Dolf … „ik viel er altijd bijna bij in slaap.”

„Is die aeroplaan van jou Dolf?” vroeg m’nheer Przlwitz …

„Ik wou dat ’t waar was m’nheer … Hij is van oom Dokie.”

„Zoo … laten we nu dan maar naar beneden gaan … Kijk hij eens … Is de
dorst zoo groot?”

Dolf dronk uit z’n hand onder de kraan van de waterleiding in de hangar.

„Hè, hè … dat smaakt …”

M’nheer Przlwitz en Jan waren al naar de lift gegaan, en Dolf ging hen
gauw achterop, onder ’t loopen z’n handen met z’n zakdoek afdrogend.

M’nheer Prlzwitz wees de jongens ieder ’n kamer waar ze zich ’n beetje

konden opfrisschen met zeep en water en waar ze die nacht zouden slapen,
want mevrouw Przlwitz wilde in ieder geval, dat haar redders zouden
blijven logeeren, iets waar Jan Drie en Dolf niemendal op tegen hadden.
M’nheer Przlwitz ging intusschen naar mevrouw om zich alles te laten
vertellen en toen de jongens klaar waren met hun toilet vonden ze m’nheer
en mevrouw al in ’n gezellige kamer bij de tafel zitten, waarop ’n heele boel
lekkere dingen en heerlijke vruchten stonden en natuurlijk ook de Russische
theemachine, de samovar, waaruit mevrouw de geurige warme drank in
fijne glazen schonk, die in zilveren glashouders met mooie blinkende ooren
gevat waren. Terwijl ze aten en dronken zei m’nheer: „jongens, ik moet
jullie nog bedanken voor de hulp die je mijn vrouw verleend hebt … Ze
heeft mij ’t heele ongeval verhaald … Ik begrijp niet goed hoe de Haagsche
inspecteur er toe komen kon mijn vrouw zoo maar voor ’n aeroplaandief
aan te zien … ’t Is wel heel toevallig, dat jullie ook uit Den Haag komt …
Kennen jullie dien m’nheer?”
„Jawel..” zei Dolf, „ik ken inspecteur Punt wel, en ’t was geen toeval, dat
we daar op die berg waren.”

„Wat, geen toeval?”

„Nee m’nheer,” ging Dolf voort. „We zijn inspecteur Punt achterna
gegaan.”

Hij hield plotseling op, want Jan Drie gaf ’m onder de tafel ’n venijnige trap
op z’n voet …

„Nu ga voort” zei m’nheer Przlwitz.

Dolf wist eerst niet goed wat te doen. Hij begreep, dat Jan liever had, dat ie
niets meer losliet. Maar hij kon nu toch niet z’n mond blijven houden, of
zeggen, dat ie er niets meer van wist. Dat was toch te gek … Wat gaf ’t
bovendien ook, dacht ie en hij keek Jan Drie even lachend aan toen hij
vervolgde:

„We zijn inspecteur Punt achterna gegaan van Nordhausen af, waar we
vanmiddag om drie uur opgevlogen zijn … Die inspecteur beweerde, dat ie
door z’n hond Spits ’t spoor gevolgd was van ’n gestolen aeroplaan tot op ’t
dak van ’t Automatische hotel waar wij logeerden. Vader, moeder, de zussen
en ik … Maar daar raakte hij ’t kwijt en vond ’t later weer terug … en toen
zijn wij ’m snel nagevlogen uit nieuwsgierigheid hoe ’t zou afloopen.”

„Ah zit dat zoo in elkaar … Maar jullie waren zoo dadelijk bereid m’n
vrouw te helpen … en dat had je toch niet mogen doen als ze eens werkelijk
de dievegge geweest was …”

„Hè man, hoe kan je dat nu zeggen …” zei mevrouw Przlwitz … „Ik vond ’t
heel aardig van jullie hoor jongens … en m’n man ook.”

„Natuurlijk … natuurlijk …” zei m’nheer, „maar hoe konden die jongens

nou weten, dat jij geen dief was … Die inspecteur en z’n hond hebben zich
vergist, dat is buiten twijfel … maar dat wisten zij toch óók niet.”
„O,” zei Dolf lachend …. „dat wisten we heel sekuur.”

„Was jij er ook zoo zeker van?” vroeg m’nheer Przlwitz lachend aan Jan
Drie.

Jan kreeg ’n kleur doch zei niets en Dolf riep:

„Hij begon er ’t eerst over … die wou met alle geweld mevrouw redden.”

„Ik vind ’t echt van jullie hoor,” betuigde mevrouw „en ik ben jullie zeer
dankbaar. Verbeeld je man, zonder die jongens, had ik daar nu nog heel
alleen op die nare berg gezeten, want die inspecteur zal ’t ook wel niet
aangedurfd hebben er weer heen te vliegen toen die nevel om de berg hing.
Neen hoor ik ben wat blij, dat ze niet eerst alles zoo voorzichtig overwogen
hebben of ’t wel goed was of niet … Hier, nemen jullie nog wat van die
druiven … en zoo’n groote appel …. Die zal je ook wel lusten.”

Mevrouw Przlwitz laadde Jan’s bord en dat van Dolf vol vruchten en
m’nheer lachte maar. Hij vond ’t toch bij slot van rekening maar goed, dat
die jongens zoo zonder nadere overwegingen gehandeld hadden, want hij
zou ’t ook niet aangenaam gevonden hebben voor z’n vrouw, als ze ’n heele
nacht op zoo’n gure berg tusschen de alpenroozen had moeten doorbrengen,
of wat misschien nog erger was—in de gevangenis. Maar toch, heelemaal
goedkeuren wat die jongens gedaan hadden wou hij ook niet.

„Ik begrijp toch niet hoe die inspecteur met z’n hond juist daar kwam.” zei
m’nheer na ’n poos … „’t Is ’n wonderlijke geschiedenis.”

„Er moet zeker ’n vergissing gebeurd zijn met die hond,” beweerde Dolf.
„’t Is de beste politiehond die ze in Den Haag hebben.”

„Juist daarom” hernam m’nheer Przlwitz. „Zoo’n hond vergist zich niet.
Doch, wat denk je vrouw, zouden we niet nog ’n poosje op ’t dak gaan
zitten. ’t Is zulk heerlijk weer … we kunnen ook in de tuin gaan, maar ik
vind ’t op ’t dak aardiger. Daar hebben we ’n veel beter gezicht op de stad
en op ’t meer. We zullen van avond niet veel van de bergen kunnen zien …
want de lucht is betrokken … Anders zijn die bergen om ’t meer heen, van
de Rigi tot aan de Pilatus in maanlicht wel de moeite waard.”

„De jongens mogen ’t zeggen,” zei mevrouw. „Waar hou jij ’t meest van
Jan?”

„Mevrouw ik zit ’t liefst op ’t dak.”

„Geen wonder …” riep Dolf … „Daar zit ie thuis ook altijd. Jan is ’n
luchtjongen. Die zou wel willen eten, drinken en slapen in ’n aeroplaan.”

„Kom dan maar. Vrouw je zorgt zeker wel voor wat limonade hè?”

„Laat dat maar aan mij over, m’n twee dappere redders zullen ’t goed bij
mij hebben.”

Op ’t dak gingen ze op gemakkelijke stoelen zitten en keken uit over

Luzern met al z’n lichten en over ’t meer, dat nu onder de donkere
wolkenhemel alleen maar blonk van lichtjes op schuitjes en van de
lantaarns en de verlichte vensters aan de oevers. Van de bergen zagen ze
niemendal. Die zaten met hun koppen in ’n wolkenmuts.

„Je kan hier anders de lichten van Rigi-Kulm zien,” zei m’nheer, „maar dat
treffen jullie slecht. ’t Lijkt wel of we ’n donderbui krijgen. De lucht is
zwart.”

„Jammer”, vond Jan. „Ik zie graag de sterren en de witte bergtoppen.”

„Dat is ’n heerlijk gezicht,” meende ook m’nheer Przlwitz. „Vooral de

sterren, de eenige dingen die we verplicht zijn van onder te bekijken.. hoe
hoog we ook boven de bergen uitvliegen. Dààr kunnen we in geen geval
bij.”

„Och,” zei Dolf, „de menschen kunnen zooveel, misschien brengen ze ’t

ook nog nog wel eens zóóver.”
„Je ben ’n grappenmaker Dolf … Ik geloof dat we de grens bereikt hebben,
wat de afstand betreft. Alleen kunnen we misschien onze vliegapparaten
nog wat verbeteren. Ik vind altijd nog maar, dat ’n vogel heel wat beter af is
dan wij. Er is te veel omhaal bij, als wij vliegen willen.”

„O,” riep Dolf … „U wil vleugels hebben.”

„Dat heb je goed geraden. Ik wou ’n gemakkelijker vliegtoestel, iets dat we

net als vroeger de fiets in ’n klein hoekje konden opbergen, en waar we
geen motor, geen schroef en geen staart bij noodig hadden. Misschien komt
Jan Drie naderhand wel eens met zoo iets voor de dag, als ie vliegingenieur
is.”

„En dat we zelf in beweging kunnen brengen?” vroeg Jan.

„Nee … mechanische beweegkracht. Vliegen in heel mooi, maar je moet je

er niet moe bij behoeven te werken. Wij hebben onze krachten wel noodig
voor andere arbeid … Ah, nou beginnen ze met de luchtadvertenties … Die
hebben we in geen maand hier gehad … Steeds mooi weer.”

„Bij ons is ’t zelden ’n maand lang mooi weer,” zei Jan … „en als we ’n
paar dagen zonder luchtadvertenties zitten is ’t al mooi.”

„Ik vind die annonces in de lucht wel aardig,” merkte mevrouw op. „’t Zou
zonde wezen als ze die letters tusschen de sterren konden zetten. Maar op
zoo’n donkere wolk mag ik ’t wel, als je toch niets te bewonderen hebt
daarboven.”

„Jan!” riep Dolf opeens en allen keken ’n oogenblik zwijgend naar de lucht
boven ’t meer. Daar stond met groote lichte letters in de wereldtaal:

500 GULDEN BELOONING!

voor diegene, die inlichtingen geeft omtrent een
GESTOLEN CACAOKLEURIGE MONOPLAAN
met S L A A N D E V L E U G E L S ,
van den heer V L I E G E N T H E R T
 TE
DEN HAAG.

En welke er toe leiden den dief of de dieven in handen te krijgen.

M’nheer Przlwitz las halfluid en zeer langzaam: ca-cao-kleu-ri-ge-mo-no-

plaan-met-slaan-de-vleu-gels. „Hé Dolf, dat lijkt wel ’n beetje op de
monoplaan van oom Dokie hè?”

„Wel … ’n b … beetje …” stotterde Dolf bleek van schrik en Jan Drie zat
met open mond die duivelsche advertentie in de lucht aan te staren, die
maar niet weg scheen te willen. Maar eindelijk verdween ze toch en Jan
was er zóó van opgelucht dat hij plotseling uitriep in ’t Hollandsch: „Hé
afgeloopen!”

En Dolf zei zacht in dezelfde taal:

„Net iets voor oom Dokie … Alles vergeet ie, maar dàt niet.”

Mevrouw en m’nheer Przlwitz verstonden natuurlijk geen Hollandsch maar

keken Dolf en Jan er des te verbaasder om aan.

„Vrouw wat denk je van die twee jongens?” vroeg m’nheer in ’t Russisch.
„’t Is niet in orde geloof ik. Hun monoplaan lijkt me wat al te veel op die
gestolen vlieger … Zouen ’t ’n paar jeugdige gaudieven zijn? Kan haast niet
hè?”

„Nee,” antwoordde mevrouw met overtuiging terwijl ze beurtelings Jan

Drie en Dolf Brandsma aankeek die wel beetje uit ’t veld geslagen leken, „’t
Zijn vast en zeker eerlijke flinke jongens .. Bovendien, dan zouden ze toch
niet àchter dien inspecteur aangevlogen zijn?”

„Ja maar wie bewijst je, dat ze er achter aangevlogen zijn? Als ze er nu eens
vóór den inspecteur op de berg waren geweest … en die hond was hén
gevolgd?”

Mevrouw dacht ’n poosje na en toen zei ze: „Nee man dat kan onmogelijk.
’t Was nog helder dag toen ik op de berg aankwam en ik heb voortdurend